Οι μαστοί αποτελούν σύμβολο μητρότητας και ερωτισμού, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της γυναικείας φύσης και σίγουρα ένα από τα πιο πολυσυζητημένα μέρη του ανθρώπινου σώματος. Αναπόφευκτα, ακόμη και η παραμικρή ενόχληση στους μαστούς ανησυχεί ιδιαίτερα τη γυναίκα και τις περισσότερες φορές την οδηγεί στη σκέψη του χειρότερου σεναρίου. Ωστόσο, 8 στα 10 «ψηλαφητά» ογκίδια στο μαστό είναι καλοήθη και περίπου 1 στις 5 γυναίκες εμφανίζει καλοήθη πάθηση του μαστού κάποια στιγμή στη διάρκεια της ζωής της. Τα συμπτώματά τους μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τη φάση του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Σε κάθε περίπτωση, αποτελούν τη συχνότερη αιτία επίσκεψης των γυναικών στο γιατρό τους. Ενημερωθείτε για τις πιο συνήθεις παθήσεις που αφορούν το μαστό και σε περίπτωση ανάγκης επισκεφθείτε μας χωρίς πανικό, με καθαρό μυαλό και θετική διάθεση.
Αυτοεξέταση Μαστών
Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος του γυναικείου πληθυσμού στις ανεπτυγμένες χώρες του δυτικού κόσμου, πλήττοντας μία στις 10 γυναίκες. Στη χώρα μας έχουμε σχεδόν 4.000 νέα κρούσματα κάθε χρόνο. Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου από κακόηθες νεόπλασμα και την πρώτη αιτία θανάτου για τις γυναίκες μεταξύ 45 και 60 ετών. Η συχνότητα του καρκίνου του μαστού έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία 20 χρόνια.
Με τα σημερινά δεδομένα δεν μπορούμε να «προλάβουμε» τον καρκίνο του μαστού παρά μόνο σε περιπτώσεις γενετικής προδιάθεσης στις οποίες θα γίνει προφυλακτική μαστεκτομή. Μπορούμε όμως να μειώσουμε τις πιθανότητες να προσβληθούμε από αυτόν. Το σημαντικότερο όπλο που διαθέτουμε κατά του καρκίνου του μαστού σήμερα είναι η έγκαιρη διάγνωση. Για την επίτευξη αυτού του στόχου συνιστώνται τα εξής:
-
Μία μαστογραφία αναφοράς στα 35
-
Αυτοεξέταση μία φορά το μήνα
-
Μαστογραφία μία φορά το χρόνο μετά τα 40 (ή υπερηχογράφημα σε περίπτωση πυκνού μαστού)
-
Κλινική εξέταση από ειδικό γυναικολόγο μία φορά το χρόνο μετά τα 40 (μετά τη μαστογραφία)
Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει στην διατήρηση του μαστού και στην ίαση στις περισσότερες των περιπτώσεων.
Κύστεις Μαστού
Οι κύστεις του μαστού είναι χώροι συλλογής υγρού που περιβάλλονται από τοίχωμα αποτελούμενο από επιθηλιακά κύτταρα. Μπορεί να είναι μικρές (διαμέτρου λίγων χιλιοστών) ή μεγάλες (διαμέτρου αρκετών εκατοστών), μονήρεις ή πολλαπλές και να εντοπίζονται στον ένα ή σε αμφότερους τους μαστούς. Οι κύστεις του μαστού είναι ιδιαίτερα συχνές, εμφανίζονται δε στο μαστό λόγω ορμονικών μεταβολών, στα πλαίσια ινοκυστικής μαστοπάθειας, διάτασης των γαλακτοφόρων πόρων κλπ.
Δημιουργούνται κυρίως κατά την αναπαραγωγική ηλικία και το μέγεθός τους μπορεί να αυξομειώνεται ανάλογα με την ημέρα του γυναικολογικού κύκλου. Οι απλές κύστεις εμφανίζονται συνήθως στις ηλικίες των 30-55 χρονών, ιδιαίτερα κοντά στην ηλικία της εμμηνόπαυσης, αλλά και σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που λαμβάνουν θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.
Συνήθως οι περισσότερες κύστεις δεν προκαλούν συμπτώματα και δεν γίνονται αντιληπτές από την ασθενή ή από τον γιατρό που την ψηλαφά. Οι μεγάλες κύστεις όμως, ιδιαίτερα αν βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια του μαστού (κοντά στο δέρμα), συχνά είναι ψηλαφητές αγχώνοντας τις γυναίκες που όταν τις πιάσουν, επειδή έχουν την μορφή ενός όγκου, νομίζουν ότι πρόκειται για καρκίνο. Η σύστασή τους είναι υπόσκληρη έως σκληρή, το σχήμα τους στρογγυλό ή ωοειδές και έχουν ομαλή επιφάνεια. Πρόκειται για σαφώς περιγεγραμμένες και ελαστικές βλάβες. Αν μεσολαβεί μεταξύ κύστεως και δέρματος άφθονος μαζικός ιστός, η επιφάνεια μπορεί να ψηλαφάται ως μικροοζώδης. Οι βαθύτερες κύστεις είναι πιο δύσκολο να ψηλαφηθούν. Επίσης, μία κύστη μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα παρόμοια του καρκίνου, όπως π.χ. να ρυτιδώσει το δέρμα. Μερικές φορές οι κύστεις είναι επώδυνες (ιδιαίτερα αν πιεστούν έντονα, όπως συμβαίνει κατά την διενέργεια της μαστογραφίας).
Οι κύστεις διακρίνονται σε:
-
Απλές κύστεις: περιέχουν μόνο υγρό
-
Επιπεπλεγμένες κύστεις: περιέχουν υγρό αλλά και συμπαγή στοιχεία. Σπάνια, σε ποσοστό μικρότερο του 0,5%, μπορεί να υποκρύπτουν κακοήθεια. Στις κύστεις αυτές διενεργείται παρακέντηση με λεπτή βελόνη και το υλικό αποστέλλεται για κυτταρολογική εξέταση
-
Πολύπλοκες κύστεις: μοιάζουν με κύστη αλλά και με συμπαγή όγκο. Συχνά, σε ποσοστό 20 – 40%, υποκρύπτουν κακοήθεια, γι’αυτό και επιβάλλεται να λαμβάνεται βιοψία με κόπτουσα βελόνη (core biopsy) υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση
Μαγνητική Μαστογραφία
Η μαγνητική μαστογραφία είναι η νεότερη απεικονιστική εξέταση για τη διάγνωση των παθήσεων του μαστού. Η σημαντικότερη αξία της μαγνητικής μαστογραφίας είναι η υψηλή ευαισθησία που διαθέτει στην ανίχνευση διηθητικού καρκινώματος σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς, η οποία ανέρχεται στο 100%.
H μαγνητική μαστογραφία είναι μέθοδος ευρέως αποδεκτή στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες. Στην Ελλάδα δεν έχει ενσωματωθεί στην καθημερινή κλινική πράξη και εφαρμόζεται σε λίγα κέντρα. Οι λόγοι είναι κυρίως δύο: η ανεπαρκής ενημέρωση των κλινικών ιατρών που ασχολούνται με τα προβλήματα του μαστού σχετικά με τις ενδείξεις και τους περιορισμούς της μεθόδου, και οι τεχνικές ιδιαιτερότητες της εξέτασης.